Japonya’nın, 1904-1905 Rus-Japon Savaşı’ndan büyük bir zaferle çıkması, Batılıları oldukça şaşırtmış, düvel-i muazzama yani “büyük devletlerin” mağduru konumundaki İslam Dünyası’nın aydınlarını ise derinden etkilemiş ve sevindirmiştir. Bu savaş, XVII. Yüzyılın sonlarından itibaren, neredeyse Rusya ile yaptığı tüm savaşları kaybeden Osmanlı İmparatorluğu’nun bazı aydınları arasında Japonya’ya karşı büyük bir hayranlık uyandırmıştır. Bu hayranlığın oluşumunda, şüphesiz dönemin yazın hayatının büyük etkisi vardır. Çevirmenliğini yaptığım ve özgün halinin General Said Pertev Demirhan’ın 1913 senesinde yayımlattığı, Rus-Japon Harbinden Alınan Maddi, Manevi Dersler ve Japonların Esbab-ı Muzafferiyetleri adlı kitabının da bu etkiye katkı sağlayan en önemli eserlerden biri olduğu söylenebilir. Belirtilen savaşa, Osmanlı İmparatorlu’ğunun gözlemcisi olarak katılarak, kişisel tecrübelerini ve bizzat yaşadıklarını aydın bir asker olarak yazıya dökmesi bu kitabın önemini daha da artırmaktadır. Pertev Paşa, bu eserinde sadece askeri konuları veya savaşı anlatmamış, aynı zamanda dönemin Japonyası'nın tarihini, kültürünü, eğitim sistemini aktarmış ve Türk tarihinden de örnekler vererek Japon modernleşmesini Osmanlı kamuoyuna yeni bir yapılanma modeli olarak sunmuştur.
Özcan KILIÇ
Kadriye Zaim Kütüphanesi – Kurumsal Arşiv
