Troya savaşını anlatan ve Batı kanununun kurucu metinlerinden olan İlyada destanının şimdiye dek en iyi muhafaza edilen papirüslerinden biri British Library’de yer alıyor. 24 papirüs halinde yazılan İlyada’nın son kitabı olarak kabul edilen bu muazzam yapıt yaklaşık 2,3 metre uzunluğa sahip. Antik Mısır kültürü uzmanı ve kâşif William John Bankes tarafından 1821 yılında satın alınan eser, o günden bu yana “Bankes Homer” adıyla anılıyor. İyi muhafaza edilen bu boyuttaki bir papirüse nadiren rastlanması, Bankes Homer’ı daha da önemli kılıyor.
700’e yakın dizeden oluşan metnin (papirüste 24. kitabın ilk 126 dizesi eksik) yan tarafında karakter isimleri, diyaloglar, kısaltmalar göze çarpıyor. Bu kısımda ayrıca, diyaloglara es verilen yerler ve aksanlar da not düşülmüş; ancak bu notların daha sonra eklendiği düşünülüyor.
Homeros, antik döneme ait en büyük iki destanın tek yazarı gibi anılsa da, Adam Nicolson gibi birçok tarihçi, bu büyük destanların tek bir kişiye atfedilemeyeceğini, belki de yüzlerce hikâye anlatıcısının ortak eseri olduklarını belirtiyor. Homeros’a yapılan referanslar milattan önce 6. yüzyıla dek geriye gitse de, ünlü ozanın başarısı bu metinleri muhteşem bir kurguyla bir araya getirmekten, yazılan hikâyeleri ‘yönetmekten’ ibaret belki de. Destanları yaratan tek bir zihin, tek bir dâhi olduğu fikri, popüler kültürde hala kabul görse de, akademik alanda bu tür kabuller giderek daha çok sorgulanıyor. Nicolson, Homeros’un tutarlı şekilde bir araya getirdiği anlatıların, belki bin yıl kadar önce başlayan sözlü bir geleneğe ait olduğunu vurguluyor.
Yaratıcısı kim olursa olsun, dünya tarihini şekillendiren bir metinden bahsediyoruz. Hal böyle olunca, yüzyıllar önce yazılmış bu metnin orijinalini görmek her daim büyük arzu uyandırıyor. British Library’nin dijitalizasyon çalışması bu arzuyu gidermiş durumda.
Bankes Homer’i görüntülemek için tıklayınız.
Kaynak: Sabit Fikir
